Douaneschuld

Wat is douaneschuld en wanneer ontstaat zij?

De douaneschuld is de som van verschuldigde invoerrechten of uitvoerrechten op het moment dat goederen een douanestatus wijzigen of voorwaarden worden geschonden. Bij invoer ontstaat de schuld normaliter wanneer de aangifte tot in het vrije verkeer wordt aanvaard. Ook buiten een normale aangifte kan een douaneschuld ontstaan, bijvoorbeeld bij onttrekking aan douanetoezicht, onjuiste of onvolledige gegevens in de aangifte, het niet naleven van vergunningsvoorwaarden of bij het onrechtmatig toepassen van een preferentieel tarief. Bij uitvoer kan een douaneschuld ontstaan wanneer restituties of heffingen gelden en voorwaarden niet worden nagekomen. In al deze gevallen volgt vaak een uitnodiging tot betaling na controle achteraf.

Veelvoorkomende oorzaken:

• Onjuiste tariefindeling
• Verkeerde oorsprong
• Preferentie niet aangetoond
• Te lage douanewaarde
• Schending regeling

Wie is aansprakelijk voor de douaneschuld?

De primaire schuldenaar is doorgaans de aangever. Werk je met een douanevertegenwoordiger, dan is de keuze tussen directe of indirecte vertegenwoordiging bepalend. Bij indirecte vertegenwoordiging is de vertegenwoordiger in beginsel medeschuldenaar, waardoor er hoofdelijke aansprakelijkheid kan ontstaan. Ook vergunninghouders van speciale regelingen, de personen die goederen onttrekken aan toezicht en partijen die instructies gaven tot een onregelmatigheid kunnen aansprakelijk zijn. Het is daarom belangrijk dat je afspraken met je dienstverleners scherp zijn, inclusief bevoegdheden, datakwaliteit en archivering. Lees meer over voorwaarden en rollen op onze pagina met eisen aan douanevertegenwoordiging.

Aansprakelijkheid binnen speciale regelingen

Bij schorsingsregelingen zoals douane-entrepot, actieve veredeling of transit geldt dat de vergunninghouder en de feitelijke gebruiker de voorwaarden strikt moeten naleven. Gebeurt dat niet, dan ontstaat de douaneschuld op het moment van de onregelmatigheid, vaak met terugwerkende kracht. Bij transit kan zowel de hoofdelijk aansprakelijke vertegenwoordiger als de houder van de regeling worden aangesproken. Heb je transitbewegingen in je keten, zorg dan voor sluitende beëindiging en bewijs. Voor operationele ondersteuning kun je onze dienst voor transitaangifte inschakelen.

Hoe wordt de douaneschuld berekend?

De berekening start met de douanewaarde. Dat is meestal de transactieprijs plus transport- en verzekeringskosten tot aan de buitengrens van de EU, aangevuld met eventuele licenties, royalty’s en commissies die moeten worden bijgeteld. Vervolgens pas je het toepasselijke invoerrechtentarief toe op basis van de juiste HS-indeling en oorsprong. Eventuele aanvullende rechten, zoals anti-dumping, tellen mee. Voor de btw wordt een aparte grondslag gebruikt volgens nationale regels.

Voorbeeldberekening douaneschuld bij invoer in Nederland

Dit voorbeeld laat zien dat zowel tariefindeling, oorsprong als juiste kostenallocatie de uiteindelijke douaneschuld bepalen. Werk je met preferentie via een EUR.1 of oorsprongsverklaring, dan kan het rechtentarief lager of nul zijn. In dat geval moet de oorsprong aantoonbaar en controleerbaar zijn. Voor structurele preferenties adviseren wij een procedure voor bewijsvoering en documentbeheer. Onze specialisten verzorgen je invoeraangifte inclusief toetsing van tarief, oorsprong en waarde.

Termijnen, UTB, rente en invordering

Na een controle achteraf kan de douane een UTB opleggen. In de regel geldt een driejarige termijn voor navordering, te rekenen vanaf het ontstaan van de douaneschuld. Bij vermoedens van strafbare feiten kan de termijn langer zijn. Over het verschuldigde bedrag kan invorderingsrente of verzuimrente worden berekend vanaf de vervaldatum tot betaling. Uitstel van betaling of zekerheidstelling is mogelijk, afhankelijk van je status en historie. Het loont om de UTB en onderliggende berekeningen te controleren op tarief, oorsprong, douanewaarde en procedurele aspecten.

Terugbetaling of kwijtschelding

In bepaalde gevallen is terugbetaling of kwijtschelding mogelijk, bijvoorbeeld bij aantoonbare vergissing van de douane, bijzondere omstandigheden of wanneer goederen zijn teruggezonden. De bewijslast ligt bij jou en de aanvraag moet binnen wettelijke termijnen worden ingediend. Een gedegen dossier met facturen, transportdocumenten, oorsprongsbewijzen en correspondentie is onmisbaar. Wij beoordelen je positie, stellen de aanvraag op en voeren de dialoog met de douane.

Voorkomen en beheersen van douaneschuld

Preventie begint bij datakwaliteit, heldere contracten en interne controles. Leg HS-indelingen vast, gebruik waar passend een bindende tariefinlichting, beheer oorsprong en preferenties met sluitend bewijs, en borg je douanewaarde inclusief add-ons zoals royalty’s. Bewaak termijnen in speciale regelingen en sluit transitdossiers tijdig. Laat periodiek een risicoanalyse uitvoeren en train je team. European Customs Clearance ondersteunt je met procedures, dossiers en dagelijkse operatie, van douane documenten tot uitvoerbegeleiding. Wil je direct sparren over een lopende zaak of een UTB, neem contact op met onze consultants.

Hoe wij helpen

Wij verzorgen correcte aangiften, dossieropbouw en vertegenwoordiging, en we treden op als sparringpartner bij controles. Voor exportstromen regelen we je aangifte en oorsprongsbewijzen, inclusief bijvoorbeeld een EUR.1 of oorsprongscertificaat. Voor inbound stromen zorgen we voor nauwkeurige indeling, waardering en preferenties. Werk je met een vertegenwoordiger, leg dan afspraken vast in lijn met de eisen aan douanevertegenwoordiging. Zo beperk je aansprakelijkheidsrisico’s en houd je grip op je douaneschuld.